Το δίδαγμα του Σωκράτη

[inline:sk.jpg]
Λέµε ότι χάθηκε η ποιότητα των ανθρώπων. Κι αυτό γιατί ßαλθήκαµε να φτιάξουµε έναν Παράδεισο που δεν διαφέρει από την Κόλαση. Τα θαυµατουργά ελιξίρια του καταναλωτισµού δεν µας απελευθέρωσαν από τις ανάγκες. Μας δέσµευσαν σε νέες. Ενώ εµείς νιώθουµε την ανάγκη ενός µόνου πράγµατος, όταν εισέλθουµε σ’ ένα υπερκατάστηµα αισθανόµαστε την ανάγκη για δέκα και φεύγουµε µε δώδεκα! Όσο κι οι µαθητές του Χριστού. Κάπου, όµως, ξεχνάµε τον Ιούδα, που έχει κρυφτεί µέσα µας, στην ψυχή µας, και γι’ αυτό ασύστολα προδίνουµε τον εαυτό µας, τον πλησίον µας, τον απέναντί µας. Από πολλές απόψεις θυµίζουµε Ταλλεϋράνδο, τον διαßόητο οßολόδουλο διπλωµάτη, για τον οποίο ο Βοναπάρτης είχε πει το ανεπανάληπτο: «Τον αγόρασαν όλοι, µα τους πούλησε όλους. Το µόνο που δεν πούλησε ήταν η µάνα του, κι αυτό γιατί ήταν… ορφανός»!
Ο Κάρολος Μαρξ (που κάποιοι προσποιούνται ότι πια δεν τον θυµούνται) είχε γράψει: «Η παραγωγή υπερßολικού αριθµού χρήσιµων πραγµάτων οδηγεί στη δηµιουργία άχρηστων ανθρώπων». Σήµερα, οι τεχνικές δυνατότητες περιόρισαν τις φυσικές µας ικανότητες. Για παράδειγµα: το αυτοκίνητο κατάντησε τον άνθρωπο ακίνητο. Τον έκανε µηχανοκένταυρο. Η τεχνολογία αφήρεσε από τον άνθρωπο την ικανότητα να σκέπτεται και τον έκανε ικανό µόνο να λογαριάζει. Όπου εξαπλώνεται η κατανάλωση, εξατµίζεται η λογική και το συναίσθηµα. Ακόµη και η φαντασία έγινε «φυτευτή». Έτσι, εµείς καταναλώνουµε κι άλλοι επωφελούνται. Σε κάθε πρόκληση της αγοράς απαντάµε µε µια δική µας αγορά. Κι ενώ ßλέπουµε το τυρί, δεν ßλέπουµε τη φάκα. Μακαρίως αυτοεγκλειόµεθα στη χειρότερη φυλακή, τη φυλακή των αναγκών µας. Quo vadimus? Κατά κρηµνών, αν δεν συνέλθουµε παντελώς. Ο πλανήτης είναι µια «φλεγµαίνουσα», όπως θα έλεγε ο Πλάτων, πολιτεία. Η παγκόσµια κοινωνία µοιάζει µε ένα ερεθισµένο σπυρί, έτοιµο να σπάσει. Και τότε µια ανθρώπινη τρικυµία θα ξεσπάσει, που δεν θα είναι επανάσταση πολιτική, οικονοµική, εθνική, θρησκευτική. Θα είναι επανάσταση κανιßαλική. Προτού, όµως, φτάσουµε ως εκεί, µπορούµε και πρέπει να κάνουµε κάποιες διορθωτικές κινήσεις. Η θεραπεία είναι γνωστή: να µην αγοράζουµε τίποτα, αν δεν το χρειαζόµαστε, και, κυρίως, όταν µπορούµε να το φτιάξουµε µόνοι µας. Κι αντί να έχουµε ως πρότυπα τους/τις «σταρς» του Χόλλυγουντ, να έχουµε τον Σωκράτη, που περπατώντας ανυπόδητος (τα υποδήµατα τα κρατούσε στη µασχάλη) µε έναν τριµµένο χιτώνα στην αγορά των Αθηνών και ßλέποντας την αφθονία των αγαθών έλεγε το αµίµητο: «Πόσο πλούσιος είµαι που δεν τα έχω ανάγκη…»!
Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν: «Πλούσιος ο ελαχίστοις αρκούµενος». Γι’ αυτό φρόντισε ο καταναλωτικός δεσποτισµός να σκοτώσει τον λόγο των αρχαίων. Διότι αν ίσχυε ο λόγος αυτός, δεν θα φθάναµε σήµερα στο παγκόσµιο γκαγκστερικό σύστηµα, που µας κάνει να ξεχνάµε ότι η µεγάλη δόξα της Αµερικής είναι ο Ουίτµαν και όχι η Coca Cola, που σε κάνει να πηγαίνεις µε όλα εκτός από τον εαυτό σου.
Σ.Ι.Καργάκος