Η λογική του καταναλωτισμού

[inline:kt.jpg]
Δεν είναι του παρόντος να εξηγήσω το πώς η πολιτική αυτή πετύχαινε και πετυχαίνει κάθε λίγο και λιγάκι να µας προσφέρει την καταστροφή, όπως ο Φαίδων εισέπραξε τον κεραυνό του Δία και να θρηνούµε φέτος χιλιάδες νεκρούς από το τσουνάµι στον Ινδικό, χιλιάδες από τον τυφώνα στη Ν. Λουϊζιάνα και ειδικά στη µαύρη (µε κάθε έννοια) Νέα Ορλεάνη, εκατοντάδες στην Περσία (αυτούς δεν τους θυµήθηκε κανείς), να θρηνολογούν και ακολούθως να ανοητολογούν οι καναλοκράτορες και να λένε πως «η φύση εκδικείται» και όχι ότι εµείς ßιάσαµε τη φύση ή ότι οι καταστροφές αυτές είναι ενδεχοµένως οι σφαδασµοί ενός πλανήτη που πεθαίνει, επειδή αυτοί που τον κατοικούν και κυρίως αυτοί που τον κυßερνούν εφαρµόζουν χρόνια τώρα µια πολιτική οικοκτονίας. «Κόßεται» η κυρία Ντελ Πόντε να δικάσει αυτούς που αυτή θεωρεί «γενοκτόνους», αλλά δεν τολµά να απλώσει χέρι στους αποδεδειγµένα οικοκτόνους. Ένας στρατηγός, νευρόσπαστο των «γκάγκστερ της παγκοσµιοποίησης» κρέµασε στις 10 Οκτωßρίου 1995 στις φυλακές του Χαρκούρ της Νιγηρίας τον διάσηµο συγγραφέα Κεν Σάρυ-Ουίßουα, µε οκτώ οικολόγους, επειδή αντιστάθηκαν µαζί µε τους ηρωικούς ψαράδες της θαρραλέας φυλής των Ογκόνι στην απόπειρα της Shell να κάνει γεωτρήσεις στο Δέλτα του Νίγηρα, κάτι που είχε ως αποτέλεσµα τον αφανισµό των αλιευµάτων (ßλ. Ζαν Ζίγκλερ: Ιδιωτικοποίηση του κόσµου και οι νέοι κοσµοκράτορες, Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2005, σ. 111). Ο Ζαν Ζιγκλέρ δεν έχει κανέναν δισταγµό να γράψει ότι η διαßόητη «παγκοσµιοποίηση δεν παγκοσµιοποίησε τον κόσµο. Τον κατάτµησε» (σ. 60). Εγώ, περισσότερο επιεικής, στο ßιßλίο µου Παγκοσµοποίηση: για ένα παγκόσµιο σύστηµα ολοκληρωτικής εξουσίας (Κάκτος), είµαι πιο επιεικής. Γράφω απλώς πως τον ρήµαξε. Άλλωστε, και γι’ αυτό εδώ και δέκα χρόνια αποφεύγω να µιλώ –όσο µού είναι δυνατό- για καπιταλισµό και χρησιµοποιώ έναν πιο ευλαßή όρο: «παγκόσµιο γκαγκστερικό σύστηµα». Ένα σύστηµα που κινείται µέσα στo πλαίσιo µιας νοµιµοποιηµένης ßρόµας. Όσο για τον περίφηµο φιλελευθερισµό, πόρρω απέχει από το να είναι ο φιλελευθερισµός του Άνταµ Σµιθ. Είναι σε πρώτο επίπεδο ένα παραµύθι για κουτά παιδιά, για να θυµηθούµε τον Κίπλιγκ, σε ένα δεύτερο µια ιδεολογία που σκοπεί στη νοµιµοποίηση της παγκόσµιας επιßολής του γκαγκστερικού κεφαλαίου και σε τρίτο επίπεδο –για να έλθω στο θέµα µου- σε µολωχοποίηση του χρήµατος: Δεν θέλω το χρήµα για να τρώγω. Αυτό που µ’ ενδιαφέρει είναι να τρώγω ανθρώπους. Το χρήµα είναι τα σαγόνια µου.
Το χρήµα και γι’ αυτούς που το έχουν και γι’ αυτούς που το στερούνται έχει γίνει µια τεράστια κρεατοµηχανή. Αυτοί που το έχουν θέλουν ακόµη περισσότερο και όσοι δεν το έχουν δεν διστάζουν να πετσοκοπούν, να πουλήσουν ακόµη και όργανά τους (π.χ. νεφρά), να πουλήσουν τα παιδιά τους, να πουλήσουν όσια και ιερά. Ο λεγόµενος «νόµος της αγοράς» -ή καλύτερα της εξαγοράς- µετατρέπει όχι µόνο τον Homo Εconomicus αλλά και κάθε άνθρωπο σε ένα απλό αγοραστικό ον, τον εισάγει σε µια διαδικασία σπατάλης, όπου ισχύει το δόγµα: «Ψώνιζε και µη ερεύνα». Αλλά όποιος µαθαίνει να αγοράζει και ζει για να αγοράζει, τελικά αγοράζεται ο ίδιος. Η Θεολογία της Αγοράς έχει µετατρέψει τη διαφήµιση σε προσευχή, τα υπερκαταστήµατα σε ναούς ή ακόµη και σε παραδείσους. Όσα υπόσχεται το Ισλάµ στους πιστούς µετά θάνατον, τα προσφέρει αφειδώς η θρησκεία του καταναλωτισµού πριν από τον θάνατο, έστω και αν είναι προς θάνατον. Η διαφήµιση –δυστυχώς- κατορθώνει τα ακατόρθωτα. Πέτυχε να κάνει τον άνθρωπο υπηρέτη των πραγµάτων και όχι τα πράγµατα υπηρέτες του ανθρώπου. Κάποιοι προ ετών είχαν ονοµάσει τη διαφήµιση «δηµοκρατία της αγοράς». Δεν είχα κανέναν δισταγµό σε ένα δοκίµιό µου του 1988 να την ονοµάσω «Λέπρα της Αγοράς». Και δεν µετανοώ. Γιατί αυτό που ο ασßέστης του καταναλωτισµού έσßησε ήταν πρώτα το ανθρώπινο πρόσωπο. Αντιγράφω µια φράση από το παλιό εκείνο δοκίµιο: «Εκεί όπου ο άνθρωπος υπηρετεί τον καταναλωτισµό, χάνει την αξιοπρέπειά του» (Προßληµατισµοί, το Ε’, σ. 115). Μήπως η σύγχρονη Εύα δεν υιοθέτησε τον τύπο της εξευγενισµένης εταιρείας; Μήπως δεν έγινε «σαπούνι του άντρα»; Μήπως δεν υποßαθµίστηκε στη συνείδηση των παιδιών; Μήπως δεν έγινε σκλάßα της πιο κερδοφόρας επιστηµονικής τυραννίας που ονοµάζω «σωµατογεωµετρία»
Λ.Κ