Το χιτώνιο του Καβάσιλα

Μετά το διαμελισμό της βυζαντινής αυτοκρατορίας απο τους Φράγκους και τους Σελτζούκους Τούρκους ,η Ρωμανία είχε απομείνει ένα κρατικό μόρφωμα με αδύναμο στρατό,ικανό να παίζει τον ρόλο τοπικής χωροφυλακής και με αδύναμους οικονομικούς πόρους.
Πολλοί διανοούμενοι προσπάθησαν να προσεγγίσουν την αυλή των Παλαιολόγων για να δώσουν λύσεις που θα οδηγούσε το βυζαντινό κράτος στα όρια και την ευημερία του Βασιλείου `Β. `Ενας απο αυτούς ήταν και ο μικροαστός Νικόλαος Καβάσιλας.
Ο Καβάσιλας ως λύση βρήκε την δημιουργία ενός κοινωνικού συμβολαίου με βάση τις αρχές των πρώτων χριστιανών. Σύμφωνα με την φιλοσοφία του,ο χριστιανισμός είναι μία ένωση αγάπης και συμμετοχής ανάμεσα στην εξουσία και τον πολίτη,όμως η αυλή διαστρέβλωνε κάποιες ρήσεις του για να θριαμβεύει η ολιγαρχία σε βάρος των πιστών ενω και οι υπηκόοι χρησιμοποιούσαν ως πρόσχημα της ατέλειες του χριστιανικού δόγματος για να κάνουν μία άσωτη κοσμική ζωή βασισμένη στον εγωκεντρισμό τους.
Πολύ σωστά είδε ο βυζαντινός λόγιος οτι ο χριστιανισμός δεν ήταν μία ουτοπική θρησκεία.Εαν υπήρχε ομόνοια και διάθεση ανάμεσα στους βυζαντινούς πολίτες να κάνουν ειλικρινή μετάνοια και να φτιάξουν μία κοινωνία βασισμένη στις απόψεις του Ευαγγελίου,θα μπορούσαν να αποκτήσουν συλλογικότητα στην εφαρμογή των νόμων καθώς και αυτοπεποίθηση να νικήσουν τους εχθρούς στο πεδίο της μάχης. Το οτι η σωστή εφαρμογή της θρησκείας μπορεί να σώσει κυριολεκτικά κοινωνίες ,αποτελεί το ιστορικό παράδειγμα των διαμαρτυρομένων (`Αγγλων-`Ολλανδων) οι οποίοι βρήκαν το κουράγιο να παραμερίσουν τον ατομισμό τους και να κατασκευάσουν μία θρησκεία που να τους επιτρέπει να εφαρμόσουν τα αγαθά της τεχνολογίας στην κοινωνία τους και να γίνουν ,για κάποιο χρονικό διάστημα,παγκόσμιες δυνάμεις και φορείς ευνομίας και πολιτισμού.
Το Βυζάντιο ήταν τον 14 αιώνα αρκετά διεφθαρμένο για να εφαρμόσει ισοπολιτεία στην ορθοδοξία,όμως πέντε αιώνες αργότερα βρέθηκαν σπουδαίοι `Ελληνες λόγιοι,οι Διαφωτιστές ,οι οποίοι χρησιμοποίησαν επιτυχώς τις πρωτοχριστιανικές αρχές για να δημιουργηθεί το εθνοαπελευθερωτικό κίνημα του 1821.
Νεκτάριος Κατσιλιώτης
Ιστορικός-Εκδότης