Ο νεοελληνικός διαφωτισμός

Ο νεοελληνικός διαφωτισμός
Σ.Κόνδη

[inline:nf.jpg]
Οι ειδικοί μελετητές ονομάζουν νεοελληνικό διαφωτισμό την περίοδο από τα μέσα του 18ου αιώνα ως τα πρώτα χρόνια του νεοελληνικού κράτους και δέχονται ότι το πνευματικό αυτό κίνημα,γέννημα γενικότερων οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών συνέβαλε στην ιδεολογική προετοιμασία του αγώνα.
Ολοένα και περισσότεροι νέοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να φύγουν για να σπουδάσουν στη Δυτική Ευρώπη όπου ο διαφωτισμός βρίσκεται στην ακμή του.Επίσης ολοένα περισσότεςροι εύποροι `Ελληνες,από τις παροικίες κατά κύριο λόγο,προθυμοποιούνται να ενισχύσουν οικονομικά την ίδρυση σχολείων στον τουρκοκρατούμενο ελλαδικό χώρο
`Ετσι εισάγονται οι θετικές επιστήμες (μαθηματικά,χημεία,φυσική ,ιατρική) και το πνεύμα του διαφωτισμού (πίστη στη δύναμη του ορθού λόγου,στην ελεύθερη κριρτική σκέψη,στην πρόοδο,στην αποδοχή της ανεξιθρησκείας) στη νεοελληνική παιδεία.
Ο Ελληνισμός όμως είχε μια δική του πνευματική κληρονομιά,μια μακρόχρονη ιστορία που-και ως ανάμνηση μακρινή ακόμη-αυτή τον είχε συντηρήσει στους μακρούς χαλεπούς χρόνους της δουλείας.Αυτή αποτελούσε το μεγάλο του καύχημα.`Ετσι εκείνη την εποχή,που είχε γίνει δεκτό το αξίωμα ότι η παιδεία θα φέρει την ελευθερία,γεννήθηκε κι ένα πρόβλημα σημαντικό,πρόβλημα επιλογής: Παιδεία από το παρελθόν ή από τον σύγχρονο κόσμο; Οι συντηρητικοί κύκλοι προτιμούσαν την πρώτη λύση,οι προοδευτικοί την δεύτερη.