Ο εθνομάρτυρας Κοσμάς Αιτωλός

O εθνομάρτυρας Κοσμάς Αιτωλός
Βρισκόμαστε στα πρώτα χρόνια της επανεφύπνισης του εθνισμού με την μορφή του διαφωτισμού.Αρχές του 18 αιώνα και στην δυτική Ελλάδα παρατηρούνται ισχυρές τάσεις εξισλαμισμού των χωρικών ,γεγονός που δίνει την διοικητική και οικονομική υπεροχή στους Αλβανούς ,στους Τούρκους και στους Εβραίους Ντονμέδες.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανησυχεί και στέλνει με ειδική αποστολή ένα φωτισμένο καλόγηρο,τον Κοσμά τον Αιτωλό.Διακρινόταν για το θάρρος ,την ευγλωττία και την ειλικρίνεια του.Είχαν καιρό να δούνε οι ραγιάδες τέτοιο μορφωμένο ιερωμένο.
Η φιλοσοφία του Κοσμά του Αιτωλού ήταν απλή: `Επρεπε να χτιστούν σχολεία,να μορφωθεί ο λαός και μετά να πειστεί μόνο οτι η ελληνική κοσμοθεωρία ήταν καλύτερη απο την ελληνική.Στην αρχή συνάντησε δυσκολίες ,αλλά οι νέοι που μορφώνονταν έπειθαν και τους υπόλοιπους να κάνουν το ίδιο και πολλές φορές το παράδειγμα τους το ακολουθούσαν και μεσήλικα άτομα.Παρατούσαν τις αγροτικές τους εργασίες για να παρακολουθήσουν τις διδαχές του ιερωμένου.
Στην δεύτερη περιοδεία του άρχισε να βγάζει στον αέρα προφητείες σχετικά με το μέλλον της οθωμανικής αυτοκρατορίες. `Ολες είχαν την ίδια περίπου συνταγή:Ο Ελληνισμός θα δυσκολευτεί,θα φτιάξει ένα μικρό κρατίδιο απο το οποίο θα φτιαχθεί ο στρατός που θα διώξει τον Τούρκο κατακτητή απο την μικρασία.
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός ήθελε να δείξει στους πιστούς του οτι η ορθοδοξία δεν ήταν θρησκεία δούλων,μα αντίθετα επιβράδευε τους πολεμικούς ήρωες και όσους αγωνίζονταν για την γενική ευημερία. Οι Οθωμανοί ως τύραννοι και εκμεταλλευτές του ανθρωπίνου βίου δεν θα είχαν καλό τέλος και θα έχαναν τις ανέσεις τους.
Στην τρίτη του περιοδία ο πατροκοσμάς άρχισε να μιλά για κοινωνικά ζητήματα και να εξηγεί στο πλήθος ποίοι θα πήγαιναν στον παράδεισο και ποίοι θα ήταν οι ολετήρες του Ελληνισμού εαν δεν τους εμπόδιζαν.Πολέμησε με πάθος τον σκληρό καπιταλισμό και την εξειδικευμένη μόρφωση που δεν είχε ηθικές αρχές. Αυτό το έκανε γιατί ο Κοσμάς διαισθανόταν οτι οι `Ελληνες δεν είχαν αποκτήσει την παιδεία να κάνουν τεχνολογικά άλματα χωρίς να δημιουργήσουν ταξικές ανισόττητες.
`Ενας τέτοιος ιερωμένος δεν πέρασε απαρατήρητος: Πρώτοι οι Βενετοί σε εκθέσεις επεσήμαναν την επικινδυνότητα του για τα οικονομικά συμφέροντα της γαληνότατης δημοκρατίας και συνιστούσαν την φυσική του εξόντωση.
Αυτό που δεν έκαναν οι Βενετοί απο τάκτ,το πραγματοποίησαν οι Εβραίοι της `Αρτας οι οποίοι έπεισαν τον τοπικό καδή να εκδώσει θανατική ποινή για τον άτυχο ιερωμένο.Ο τότε εβραισμός είχε συνηδητοποιήσει οτι εαν οι ραγιάδες δεχόντουσαν την διδασκαλία του Κοσμά του Αιτωλού,θα καταστρεφόταν το στερεότυπο φαί-δουλειά-ύπνος,οι κάτοικοι θα πολιτικοποιούνταν,θα αποκτούσαν οικονομική ανεξαρτησία και θα απομάκρυναν τις συντεχνίες τους απο τις εβραικές τράπεζες που προστατεύονταν απο το γαλλικό κεφάλαιο.