Η τόλμη του Ιωάννη Δαμασκηνού
Την εποχή της δυναστείας των Ισαύρων, στην αυτοκρατορική εξουσία ανέβηκε μία κλίκα “σαρακηνόφρονων” οι οποίοι ήθελαν να καταργήσουν τα μοναστήρια, οικονομικό άσυλο των φτωχών γεωργών και να καταργήσουν τις εικόνες απο τις Εκκλησίες. Επρόκειτο για ένα τρελλό και ύπουλο πολιτικό σχέδιο που πρόβλεπε την δημιουργία βυζαντινομουσουλμανικής ομοσπονδίας που θα στρεφόταν εναντίον των φραγικών κρατών της Ευρώπης. Οι πηγές δεν ξεκαθαρίζουν εαν στο όλο σχέδιο ήταν αναμεμειγμένοι οι Εμποροι της Ανατολής οι οποίοι είχαν οικονομικό ανταγωνισμό με τα δυτικοευρωπαικά κράτη και επιδίωκαν να τα υποτάξουν οικονομικά.
Το αποτρόπαιο αυτό σχέδιο κρατούσε γερά όταν απο τα βάθη της Συρίας εμφανίστηκε ο μοναχός Ιωάννης ο οποίος τόλμησε να συγκρουστεί με ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό του Βυζαντίου.Ο μοναχός αυτός έβλεπε το όλο πολιτικό σχέδιο ως ανέφικτο γιατί παρατηρούσε τις καταπιέσεις που έκαναν οι `Αραβες φύλαρχοι εναντίον των Ρούμ Ορτοντόξ. Γι’αυτό προτίμησε να στηριχθεί στην ελληνορθοδοξία.
Με συγγράμματα προς τον αυτοκράτορα Λέοντα `Γ `Ισαυρο του ετόνιζε οτι η διατήρηση των εικόνων ήταν η συνέχεια της αρχαιοελληνικής παράδοσης υπονοόντας οτι θα ήταν επικίνδυνο για την ακεραιότητα της αυτοκρατορίας να φαίνεται στα μάτια των υπηκόων της,μα και των δυτικών εμπό-
ρων,ως μία πολιτισμική προέκταση της μουσουλμανικής κοινότητας.
Πίσω απο φράσεις υπεράσπισης των εικόνων, κρύβεται η επιθυμία του μοναχού να τονίσει την ανάγκη επικράτησης του ορθολογισμού στην βυζαντινή κοινωνία. Ο Ιωάννης Δαμασκηνός γνώριζε τους `Ελληνες του μεσαίωνα καλύτερα απο τους μυστικοσυμβούλους του αυτοκράτορα γι’αυτό και φοβόταν οτι εάν ο Λέων ο `Γ προσπαθούσε να δημιουργήσει μία αυταρχική κοινωνία,μέσω της επέμβασης στην Εκκλησία, θα ξεσπούσε εμφύλιος πόλεμος.
Νεκτάριος Κατσιλιώτης
Ιστορικός-Εκδότης