Η ιστορική πορεία του Μικρασιατικού Ελληνισμού

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ (11ος-20ός ΑΙΩΝΑΣ): ΠΑΡΑΚΜΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΜΨΗ

τoυ ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΛΑΤΑ
[inline:me.jpg]

Ο βυζαντινός μικρασιατικός ελληνισμός ήταν ποιοτικά και ποσοτικά ακμαίος τον 11ο αιώνα και είχε τις πολιτιστικές του ρίζες βαθιά στην αρχαιότητα (11ος αι. π.Χ.). Πράγματι, οι ποικίλοι εθνολογικά μικρασιατικοί πληθυσμοί γνώριζαν στην αρχαιότητα μια διαρκή διαδικασία εξελληνισμού κατά τους δύο Αποικισμούς στα παράλια και οργανώθηκαν σε αυτοδιοικούμενες πόλεις ως τον 6ο αι. μ.Χ. Κατόπιν όμως υπήχθησαν στο καλά οργανωμένο πολιτικοστρατιωτικό σύστημα των βυζαντινών «θεμάτων» ως τον 10ο αι. Ο εξελληνισμός συνεχίστηκε ανοδικά, ιδιαίτερα κατά τον 6ο ως τον 10ο αι., και μάλιστα τώρα προς την ενδοχώρα. Επίσης η Ορθοδοξία ακολούθησε την ίδια ανοδική πορεία κατά την αυτή περίοδο. Από εκεί και πέρα (11ος αι.) αρχίζει η αντίστροφη τάση για τους ελληνορθόδοξους πληθυσμούς. Το τελικό πλήγμα θα δώσουν οι Οθωμανοί Τούρκοι με την προέλασή τους.
Επομένως, η παρουσία του μικρασιατικού ελληνισμού ήταν αδιάλειπτη ως την εμφάνιση των Σελτζούκων Τούρκων, τουρκομανικών νομαδικών φύλων, που προσέβαλαν το ανατολικό στρατηγικό σύνορο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και οι οποίοι, στη Μάχη του Μαντζικέρτ (1071), υπό την ηγεσία του Αλπ Αρσλάν, κατάφεραν να νικήσουν τον αυτοκράτορα Ρωμανό Δ΄ Διογένη και τα στρατεύματά του. Έτσι, ήταν οι πρώτοι που επέφεραν τα πρώτα και καίρια πλήγματα στο μεσαιωνικό ελληνικό μικρασιατικό στοιχείο.
Μετά το 1071 σε ολόκληρο τον χώρο της Μικράς Ασίας εξαπλώνονται τουρκικά νομαδικά φύλα, επιδιδόμενα σε κάθε είδους επιδρομές και καταστροφικές ενέργειες: λεηλασίες, εξανδραποδισμούς, σφαγές, πολιορκίες και αλώσεις, οι οποίες προκαλούν φυγές των κατοίκων από τις πόλεις και τα χωριά τους, παρά τις επιτυχημένες, πολλές φορές, προσπάθειες αναχαίτισής τους από τη βυζαντινή αυτοκρατορική πολιτική και στρατιωτική διοίκηση. [Όπως, π.χ., η περίπτωση της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας (1204 -1261) σε αντιπαράθεση με το σελτζουκικό κράτος του Ικονίου].