Η ενσωμάτωση της Κρήτης στην Ελλάδα πρίν 100 χρόνια

Πριν από 100 χρόνια… Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΗ ΕΛΛΑΔΑ

του ΔΗΜΗΤΡΗ Ε. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ
[inline:kr.jpg]

ΕΚΑΤΟ ολόκληρα χρόνια συμπληρώνονται αυτόν τον μήνα από την ιστορική εκείνη ημέρα της 1ης Δεκεμβρίου 1913 (με το παλαιό φυσικά ημερολόγιο) που η Κρήτη ενωνόταν οριστικά με την Ελλάδα και έκτοτε αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Για να γίνει αυτό χρειάσθηκαν ποταμοί αίματος μέσα σε ένα διάστημα 700 και πλέον χρόνων πόνου και δυστυχίας. Η διακυβέρνησή της από τους Γενοβέζους, τους Άραβες, τους Ενετούς, τους Τούρκους, τους Αιγύπτιους και ξανά τους Τούρκους, την οδήγησαν σε μεσαιωνικές καταστάσεις, χωρίς όμως να χάσει την ταυτότητά της. Προτού πληροφορηθούμε τα όσα συνέβησαν την 1η Δεκεμβρίου 1913, ας δούμε μερικές ιστορικές ημερομηνίες που σημάδεψαν ιδιαιτέρως τη Μεγαλόνησο.

Με την αιματηρή επανάσταση του 1878 στον Φρε Αποκορώνου η Τουρκία υποχρεώνεται να παραχωρήσει στους υπόδουλους Κρητικούς ορισμένα δικαιώματα, με τη γνωστή Σύμβαση της Χαλέπας. Είχαν τη μορφή μιας υποτυπώδους ημιαυτονομίας. Τότε μόνο θεσμοθετήθηκε η κρητική Βουλή (Γενική Συνέλευση των Κρητών ήταν ο επίσημος τίτλος της), στην οποία για πρώτη φορά την πλειοψηφία είχαν οι χριστιανοί! Επίσης, δημιουργήθηκε η Κρητική Χωροφυλακή για την τήρηση της τάξης, που επανδρώθηκε από ντόπιους, ενώ για τα σχολεία και τα εκκλησιαστικά ιδρύματα προβλεπόταν ξεχωριστός προϋπολογισμός. Η Ελληνική γλώσσα αναγνωριζόταν ως επίσημη γλώσσα του νησιού, η Υψηλή Πύλη υποχρεωνόταν να διορίζει πλέον Έλληνα χριστιανό γενικό διοικητή Κρήτης στα Χανιά, ενώ με ιδιαίτερη διάταξη δινόταν η άδεια για την έκδοση εφημερίδων και περιοδικών. Δυστυχώς, με τη νέα επανάσταση του 1889 η Τουρκία αθέτησε όλες τις προηγούμενες παραχωρήσεις και επέβαλε τον στρατιωτικό νόμο. Η δεκαετία που ακολούθησε ως το 1898 χαρακτηρίστηκε από τους ιστορικούς, όσον αφορά την τουρκική διοίκηση, ως μία από τις «ζοφερότερες περιόδους της Ιστορίας της Κρήτης»!