Η εικοσαετή ανακωχή

Η ΕΙΚΟΣΑΕΤΗΣ ΑΝΑΚΩΧΗ
Οι δυνάμεις, οι φιλοδοξίες και οι διαθέσεις

του ΜΑΡΤΙΝ ΒΑΝ ΚΡΕΒΕΛΝΤ
[inline:ea.jpg]

Όπως και πριν από τον πόλεμο, πέντε από τις επτά δυνάμεις ήταν ευρωπαϊκές ή ως επί το πλείστον προσανατολισμένες στην Ευρώπη, η οποία κατ’ αυτόν τον τρόπο παρέμεινε ο τόπος όπου συγκεντρώνονταν μακράν οι μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις. Οι ήττες που υπέστησαν η Ρωσία και η Γερμανία αποδείχθηκαν προσωρινές. Η διάλυση της Αυστροουγγαρίας και η ίδρυση στην Ανατολική Ευρώπη μιας σειράς μικρών διαδόχων κρατών ενίσχυσαν τη θέση της Γερμανίας. Η Βρετανία και η Γαλλία ασφαλώς επωφελήθηκαν από τον πόλεμο για να επεκτείνουν τις υπερπόντιες κτήσεις τους στη Μέση Ανατολή (προς ζημίαν των Τούρκων) και στην Αφρική (όπου οι Γερμανοί έχασαν τις αποικίες τους), αν και η Γαλλία, κατ’ εξοχήν, με δυσκολία κατόρθωνε να αποκρύψει τη μακρόχρονη σχετική παρακμή της. Τέλος, η Ιταλία, παρά τις υπέρμετρες αξιώσεις του Μουσολίνι και την επιθετική στάση του, παρέμεινε η μικρότερη και η πλέον ανίσχυρη από όλες τις δυνάμεις. Διαθέτοντας περιορισμένες πρώτες ύλες και ενεργειακές πηγές, καθώς και σχετικά μικρή βιομηχανική υποδομή για την υποστήριξη των ενόπλων δυνάμεών της, η χώρα παρέμεινε σταθερά εγκλωβισμένη στη φυλακή της Μεσογείου.
Εκτός Ευρώπης, η γεωπολιτική αλλαγή που επέφεραν 9.500.000 νεκροί στρατιώτες ήταν περιορισμένη. Οι μεγαλύτερες δυνάμεις ήταν, και συνέχισαν να είναι, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία. Η πρώτη είχε σημαντική συμβολή στην κάλυψη των πολεμικών εξόδων. Συνεπεία τούτου, οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν πρώτη φορά κράτος-πιστωτής, με την οικονομία τους να είναι σε θέση να καθορίζει τις παγκόσμιες εξελίξεις. Το 1929 το αμερικανικό ποσοστό στην παγκόσμια βιομηχανική παραγωγή έφθανε τουλάχιστον το 43,3%. Δέκα χρόνια αργότερα, με τις Ηνωμένες Πολιτείες υπό το κράτος της Μεγάλης Ύφεσης και τη Γερμανία και τη Σοβιετική Ένωση να έχουν ανακάμψει πλήρως από τον πόλεμο, το εν λόγω ποσοστό έφθανε πλέον το 28,7% – όσο ήταν περίπου το άθροισμα των αντίστοιχων ποσοστών της Γερμανίας και της Σοβιετικής Ένωσης.1 Σε άλλους τομείς, όμως, οι Ηνωμένες Πολιτείες έδιναν την εντύπωση μιας χώρας που επέστρεφε στην προπολεμική γεωπολιτική θεώρηση του κόσμου. Όπως είχε συμβεί μετά τον Ισπανοαμερικανικό Πόλεμο, η Ουάσινγκτον σχεδόν διέλυσε τον στρατό που είχε συγκροτήσει κατά τη διάρκεια του πολέμου και βασίστηκε σχεδόν αποκλειστικά στις ναυτικές δυνάμεις της για την άμυνά της, στέλνοντας κατά καιρούς πεζοναύτες σε τόπους που ελάχιστοι είχαν ακουστά.