Β Παγκόσμιος και Βορειοηπειρωτικό

[inline:opl.jpg]
Όταν ξέσπασε ο Β’ παγκόσµιος πόλεµος, η Αλßανία ήταν ουσιαστικά υποτελής στην Ιταλία, της οποίας τις αποφάσεις ήταν υποχρεωµένη να ακολουθεί µε ßάση Βασιλικό Διάταγµα (9/6/1940). Κατά συνέπεια, µε την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέµου (28/10/1940), θεωρήθηκε εµπόλεµο κράτος µε την Ελλάδα και δεσµεύτηκαν όλες οι περιουσίες Αλßανών υπηκόων που κατοικούσαν στην ελληνική επικράτεια. Ο ελληνικός στρατός, µετά µια πρώτη αναδίπλωση υπό την πίεση της αιφνιδιαστικής ιταλικής επίθεσης, απελευθέρωσε, ως τις αρχές του Ιανουαρίου 1941, ολόκληρη τη Βόρειο Ήπειρο και προχώρησε παραπέρα.
Και πάλι η κατάσταση αυτή θα διαρκούσε λίγο. Η γερµανική επίθεση ανέτρεψε τη νικηφόρα πορεία του ελληνικού στρατού. Η εξόριστη ελληνική κυßέρνηση προσπάθησε, µε µνηµόνιο της, να πείσει Άγγλους και Αµερικανούς για την ένταξη στον εθνικό κορµό της Β. Ηπείρου και των Δωδεκανήσων, µετά τη λήξη του πολέµου. Και οι δύο αυτοί σύµµαχοι δεν ήταν αρνητικοί στις ελληνικές διεκδικήσεις, αλλά και δε δεσµεύτηκαν να τις ικανοποιήσουν. Και αυτό, γιατί παράλληλα η αγγλική κυßέρνηση προσπαθούσε να προσεταιριστεί την Αλßανία, που θεωρούσε ότι είχε υποστεί ιταλική επίθεση και ότι είχε ενταχθεί χωρίς τη θέληση της στον πόλεµο. Και, παρά τις διαµαρτυρίες της ελληνικής κυßέρνησης, υποσχόταν, µυστικά, σηµαντικές παραχωρήσεις προς την αλßανική πλευρά. Οι Αλßανοί όµως συνέχιζαν να συνεργάζονται επίσηµα µε τους Ιταλούς και τους Γερµανούς.

Η περίοδος αυτή του πολέµου υπήρξε άλλη µια σελίδα τεταµένων σχέσεων µεταξύ Ελλάδας και Αλßανίας. Και ενώ οι Βορειοηπειρώτες, µαζί µε αλßανικές οµάδες, πρόßαλλαν µια γνήσια αντίσταση κατά του Άξονα, ο αλßανικός στρατός στρεφόταν όχι µόνο εναντίον της αντίστασης αυτής, αλλά και εναντίον του ελληνικού λαού, ßοηθώντας τις αρχές κατοχής. Ακόµα και οι Τσάµηδες, που ήταν Αλßανοί µουσουλµάνοι και κατοικούσαν στη Θεσπρωτία, συναγωνίζονταν τον ιταλικό ή το γερµανικό στρατό σε εχθρικές ενέργειες εναντίον των Ελλήνων. Για το λόγο αυτό, όταν αποσύρονταν τα γερµανικά στρατεύµατα κατοχής, έκριναν σκόπιµο να εγκαταλείψουν και αυτοί τα χωριά τους – για να αποφύγουν τις νόµιµες συνέπειες – και να εγκατασταθούν στην Αλßανία.
Οι αντιστασιακές οµάδες στην Αλßανία, δεν ενεργούσαν µόνο εναντίον του εχθρού, αλλά και για την ελευθερία της Β. Ηπείρου. Το «Μέτωπο Απελευθερώσεως της Β. Ηπείρου» συνεργαζόταν µε αντιστασιακές οµάδες στην Ελλάδα.
Κωνσταντίνος Αιλιανός